SUYUN VE TOPRAĞIN ZİKRİ

(اَللّٰهُ لَا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَيُّومُ )“O, kendinden başka bir ilâh bulunmayan, diri ve yarattıklarını gözetip yöneten Allah’tır.” (ÂLİ IMRÂN suresi 2. ayet)
(اَللّٰهُ لَا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ اَلْحَیُّ الْقَيُّومُ )“O, kendinden başka bir ilâh bulunmayan, diri ve yarattıklarını gözetip yöneten Allah’tır.” (BAKARA suresi 255. ayet)
(وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَیِّ الْقَيُّومِ )“Bütün yüzler; diri, yaratıklarına hâkim ve onları koruyup gözeten Allah’a boyun eğmiştir”(TÂHÂ suresi 111. ayet)
Suyun zikri haydır, taşın, toprağın, kayanın zikri ise kayyumdur. Hay Allah Teâlâ’nın sıfatlarından olup önceden beri mevcud demektir yani onun mevcutiyetinin, hayatta oluşunun bir vkti yoktur bundan dolayı hay olarak sıfatlandırılmıştır ki hayatının başlangıcı yoktur dolayısıyla onun için ölümde sözkonusu değildir. Hayatının başlangıcı ve sonu da yoktur. O, hayatta idi şuan yine hayatta ve hayatta olmayada devam edecektir. Onun dışındakiler ise haydır hay olmalarını ise Allah Teâlâ’nın hay sıfatından almışlardır fakat onların hayatlarının bir başlangıcı ve sonrada bir sonu vardır. Onlar hayatlarını Allah Teâlâ’nın sıfatından bir zerre olarak aldıkları için hayatları sınırlıdır ve neticede yok olmaya mahkumdurlar.
Kayyûm ise manası yarattığı herşeyi ayağa dikmek, kıyama dikmek, hareketlendirnmek, çalışıyor vaziyette yapmak, işliyor halde yapmak. Allah Teâlâ ise kayyûm sıfatıyla uyumaz , tüm alemleri , kainatı riayetinde bulundurur. Bu iki sıfattan dolayı kainat işlemektedir. Allah Teâlâ bu iki sıfatıyla kainatı yaratmıştır ve insanda bu iki sıfatın birleşmesiyle olmuştur . çünkü suyun zikri haydır suya bir necis, pislik bulaşmadıkca zikreder. Yağmur gökten yağarken hay diye zikreder ama biz tabi bu kulaklarla duyamayız. Taşlar, kayalar, toprak kayyûm diye zikreder eğer üzerine bir necaset bulaşmadı ise kayyûm zikrine devam eder. Kesmeden durmadan duraklamadan.! Allah Teâlâ bu iki zikrin birleşmesi ile kainatı yaratmıştır. Bunlardan biriside insandır. Allah Teâlâ hay diye zikreden suyla kayyûm diye zikreden toprağı yani hay ve kayyûm zikirlerini karıştırarak bir çamur çamurdanda bir balçık oluşturmuş ondanda insan yapmış yani yaratmıştır. Bu iki zikrin birleşimiylede insane vücudu hayata daha sonrada kıyama gelmiş, ayağa dikilmiştir. Bu iki zikrin birleşimiyle kainat işlemektedir. Bu iki zikir biraraya gelip birleşmeden kainat yaşamamakta hatta yok olmaktadır. Mesela hay zikri dolayısıyla yağmur yani su gökten iner ve kayyûm zikri ile yani toprak ile birleşir ve nebatat kıyama kalkar ayağa dikilir. Hareketlenir. Bundan dolayı Allah Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de bu iki sıfatını dolayısıyla bu iki zikrini yani bu iki maddeyi sui le toprağı birarada zikretmiş ve
هُوَ الْحَیُّ و الْقَيُّومُ
O, hay ve kayyûmdur dememiş ayırmadan birleştirerek;
هُوَ الْحَیُّ الْقَيُّومُ
O, hay ile kayyumdur şeklinde kendini vasıflandırmıştır.